|
Nhà thơ Lưu Quang Vũ (ngoài cùng bên phải) họa sĩ Doãn Châu (ngoài cùng bên trái) cùng gia đình nhà thơ Ngọc Đĩnh. |
|
|
Nhà báo tiến hành một cuộc phỏng vấn hai chúng tôi và ngày hôm sau, trên tờ báo tỉnh Long An, tôi đọc được một bài báo có tựa đề "Lưu Quang Vũ - Doãn Châu - Cặp bài trùng".
Tôi rất vui vì được đánh giá cao và được đứng tên cạnh Vũ…
Nhưng sau đó, bên cạnh bạn bè và những người yêu quý cả hai chúng tôi khi đọc bài báo rất tán thành thì cũng có những ánh mắt rất "khác thường" và tất nhiên là ánh mắt đó dồn vào tôi với một ngụ ý sao tôi lại dám đặt mình vào vị trí cạnh một tài năng lớn như vậy…
Lúc đó, thực sự tôi rất buồn…
Bởi vì ai đó có biết đâu rằng mối quan hệ giữa tôi và Vũ đã có từ lâu khi cả hai chúng tôi đang còn bắt đầu đời nghệ thuật với cuộc sống cực kỳ khó khăn mà chúng tôi thường gọi là thuở hàn vi…
Cái thuở hàn vi ấy, khi mà chúng tôi còn phải chia nhau từng điếu thuốc lá cuốn, quý hóa nhau lắm thì mời nhau được chén nước chè 5 xu hoặc sang hơn thì cốc bia 2 hào, ly cà phê vỉa hè…
Ngày ấy, Vũ từ lính "không quân địa cần" trở về với hai bàn tay trắng, rồi cuộc hôn nhân đầu tiên đổ vỡ, Vũ lại phải làm lại từ đầu nên cuộc sống càng ngày càng vất vả…
Rồi để mưu sinh, Vũ đã làm đủ nghề miễn sao có được tiền nuôi vợ, nuôi con (năm 1973, Vũ và Xuân Quỳnh xây tổ ấm lần thứ hai và năm 1975, Quỳnh sinh cháu Quỳnh Thơ)… Theo như bà Khánh, mẹ của Vũ kể lại, đã có lúc Vũ phải đi chấm công ở một đội làm đường thuộc Tổng cục Đường sắt.
Nhưng từ cái gen của người cha (nhà thơ và tác giả chèo nổi tiếng Lưu Quang Thuận), anh đã dần dần tìm được cho mình con đường đi vào lãnh địa văn học nghệ thuật mà bắt đầu từ những công việc đơn giản tại Tạp chí Sân khấu với mức lương tối thiểu vì Vũ không có bằng cấp gì cả và cũng chưa hề qua trường lớp viết văn nào(!).
Còn tôi khi đó là diễn viên làm việc tại Nhà hát Kịch Việt Nam với những vai diễn "thường thường bậc trung" nhưng cũng đã khiến Vũ để ý tới và sau này như Vũ nói thì gia đình Vũ rất yêu thích các vai diễn của tôi, nhất là vai Háp trong vở "Đôi mắt", vai tên lái buôn Krixip trong vở kịch "Vụ án người đốt đền", vai ông già điên trong vở "Nguyễn Trãi ở Đông Quan"… và mỗi lần đến chơi nhà Vũ, cứ trông thấy tôi là cả nhà đã cười.
Những ngày đó, Vũ đã có được những bài thơ hay và những truyện ngắn được bạn bè đánh giá tốt nhưng Vũ vẫn khiêm tốn cho rằng đó chỉ là cái gì của sự khởi đầu chưa thật ấn tượng nên cũng ít khi Vũ nói chuyện thơ văn với tôi…
Chúng tôi trở nên thân thiết hơn khi bắt đầu từ một cuốn sách của Vũ viết về chân dung các nghệ sĩ (năm 1979), trong đó có một bài, Vũ viết về chân dung vợ tôi (nghệ sĩ kịch nói Linh Bích Thu). Vũ đã mất nhiều ngày tới tìm hiểu về hai chúng tôi để viết bài cho chính xác nên Vũ rất thích thú với những tình tiết trong câu chuyện tình của chúng tôi cũng như hoàn cảnh cực kỳ "kịch tính" trên con đường nghệ thuật của tôi mà ở đó rất nhiều điểm tương đồng với Vũ (về phần tôi, sẽ có một dịp khác tôi được nói tỉ mỉ nhưng chỉ xin ngắn gọn: Cuộc đời tôi trên con đường nghệ thuật cũng nhiều gian nan, oan trái chẳng kém gì Vũ).
Trong câu chuyện về gia đình tôi, Vũ mô tả cảnh hai chúng tôi líu lô với nhau bằng tiếng Tày, rồi ngày xuân đưa nhau về quê vui hội ném còn, hát then lượn… Rồi chúng tôi yêu nhau gian khổ ra làm sao, lấy nhau vất vả thế nào, bước đường nghệ thuật của chúng tôi đã trưởng thành thế nào v.v…và v.v…
Bài viết chân dung vợ tôi đã khiến Vũ - Quỳnh hiểu chúng tôi hơn và cũng kể từ đó chúng tôi trở nên thân thiết và năng đi lại với nhau hơn.
Cứ như vậy, Vũ thì làm báo còn tôi thì diễn kịch và bắt đầu có thêm nghề mới sau khi đi học dở dang ngành Thiết kế sân khấu ở Tiệp Khắc trở về.
Nhưng nhờ trời, chúng tôi cũng sống được vì công việc có thường xuyên…
Ngày ngày, chúng tôi làm việc rất chịu khó và tối tối thì hai gia đình lại quây quần bên nhau, tổ chức "liên hoan" cho các con. Khi thì nồi cháo gà, lúc thì bữa bún chả, bún cua…
Lúc này, Vũ, Quỳnh đã có thêm cháu Mí (Lưu Quỳnh Thơ) nên Vũ, Quỳnh cũng phải lao động rất chăm chỉ để đủ tiền nuôi con (tính cả cháu Kit, tức Lưu Minh Vũ, thì lúc này gia đình Vũ tất cả là 4 miệng ăn). Chúng tôi cũng có thêm cháu Doãn Vinh nên tôi cũng phải nhận thêm nhiều hợp đồng thiết kế sân khấu cho các đoàn, các nhà hát để kiếm sống…
Thực tế, vào thời gian đó, số tiền nhuận bút cho tác phẩm cũng chỉ tạm đủ ăn, nhưng chúng tôi thường đùa nhau là hãy lấy tiếng cười làm thực phẩm và niềm vui là thuốc bổ để mà sống… Vì vậy, hai gia đình chúng tôi càng ngày càng gắn bó và thân thiết hơn, đồng thời cũng luôn luôn động viên nhau, làm việc, sáng tạo nghệ thuật nhiều hơn…
Tôi và vợ tôi có vở mới thì khách mời đầu tiên là gia đình Vũ - Quỳnh và ngược lại có kịch bản mới, bài thơ mới nào là Vũ, Quỳnh khoe chúng tôi ngay.
|