Bài hát này chỉ riêng mình tôi hát
Trịnh Thanh Sơn
Hôm vừa rồi, đọc Văn nghệ trẻ, tôi bắt gặp một chùm thơ ba bài, khá ấn tượng của tác giả ký tên là Lưu Thị Bạch Liễu. Tác giả là nữ, thì tất nhiên rồi, nhờ chữ "thị" to đùng kia, nhưng đọc cả ba bài thơ, tôi không hề bị "chất nữ tính" ám ảnh, bởi trong thơ Bạch Liễu dường như bất cần nữ tính, chị cứ viết như tính cách mạnh bạo của chị, tậm tình khoẻ khoắn của chị, vậy thôi. Chị có thể nói những điều khó nói nhất của một người phụ nữ bằng cái giọng tưng tửng, ngất ngưởng rất đẫm mùi vị Hồ Xuân Hương, rằng:
Có cảm giác mình là con mồi
Trong cái nhìn săn đuổi của anh
Và con mồi bị thôi miên
Bằng cái nhìn thèm khát!
Sao thế gian này lại phân biệt đàn bà và đàn ông
Kẻ ăn thịt và kẻ lẩn trốn
Trong cuộc đấu tranh sinh tồn
Chỉ giằng giật là lẽ sống?
(Tặng H)
Câu hỏi mà nhà thơ đặt ra, vừa nghiêm trang, vừa hài hước nhưng ẩn sau nó là một nỗi niềm trăn trở, đắng cay. Chỉ có chúa Trời mới trả lời được chị!
Qua mấy dòng Sa pô trích ngang, in kèm theo chùm thơ, tôi được biết Bạch Liễu hiện đang ở Thái Nguyên, làm phóng viên thường trú cho tờ báo Sài Gòn giải phóng. ít lâu sau, tôi có trong tay tập thơ của chị gửi về. Một tập thơ mỏng mảnh, bé như lòng bàn tay, in trên giấy xấu, bìa và trình bày đơn giản, hồn nhiên, tập hợp 45 bày thơ của Lưu Thị Bạch Liễu.
Bởi đã có sẵn ấn tượng tốt lành khi đọc chùm thơ trước của chị, nên tôi đọc tập thơ đầu tay có tên là Đợi của chị ngay. Cảm giác của tôi là hoang mang, bâng khuâng và buồn suốt cả một buổi chiều. Người thơ này vừa hồn nhiên, chân thực, vừa mở mộng, đắm say, vừa thách thức, quyết liệt. Tự vẽ chân dung mình, chị viết hồn nhiên thế này:
Hồn trong cây bạch đàn
Ôm Trương Chi đáy cốc
Dẫu thể xác không còn
Tình vẫn vang khúc hát
(Chân dung)
Thác lời của gió, chị gửi tới chàng trai của lòng minh câu hỏi vừa đắm say, vừa nghi hoặc thế này:
Nếu em tan vào đất
Sẽ hoá thành hồn cây
Nếu em tan vào nước
Sẽ thành mây trắng bay
Tan vào anh, có thể
Trọn vẹn một kiếp này?
(Lời của gió)
Thơ Lưu Thị Bạch Liễu nghiêng về miêu tả cảnh vật của bốn mùa Xuân, Hạ, Thu, Đông như những bức tứ bình về cây cỏ hoa lá bằng quan sát tinh tế và tràn đầy cảm xúc. Tuy nhiên, cảnh vật bên ngoài chỉ là cái cớ, cái gió để chứa đựng nỗi niềm tâm sự của người thơ trong đó. Nguyễn Du xưa từng viết: "Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu/ Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ? (Kiều). Bạch Liễu có những câu thơ, nhìn bề ngoài nhẹ nhàng, tươi tắn, nhưng thực ra bên trong là ngổn ngang bao tâm sự đắng đót, ngậm ngùi. Viết về thân phận người đàn bà, chị đồng cảm sâu sắc, đến nỗi đọc những câu thơ, tôi thấy cả bóng hình của chính người thơ trong đó:
Những lá cây xoè tay
Run run đón
Như người phụ nữ đầy biết ơn
Chút dịu dàng hiếm hoi của chồng mình!
Cây có biết không?
Sau thoáng mưa xuân
Là chang chang mùa hạ
Là lạnh giá mùa đông
Là gió, Rồi cũng như người đàn bà
Cây cúi đầu nhỏ lệ!
(Viết trong mưa)
Với phong cách luận đề, bài thơ mang dáng vẻ hiện đại, kiệm lời, trong sáng và sâu sắc. Thì ra, trong sâu thẳm tâm hồn n gười phụ nữ, thời nào cũng vậy, dù thời đại có tân tiến và đời sống vật chất có cải thiện đến đâu, vẫn đau đáu một niềm chờ đợi sự ban phát yêu thương từ phía khác !
Như người phụ nữ đầy biết ơn
Chút dịu dàng hiếm hoi của chồng mình
Hai câu thơ rất nhẹ nhàng mà xói vào lòng ta một nỗi đau buồn, xa xót!
Nỗi mong mỏi, chờ đợi được yêu thương, chia sẻ cứ trở đi trở lại, thành một nỗi khắc khoải trong thơ Bạch Liễu. Nào là:
Anh ở xa không biết trời se lạnh
Em âm thầm nguyện ước một vòng tay
Nào ai biết giữa gió mưa bất chợt
Những gì sẽ đến hôm nay...?
(Phố thu)
Nào là:
Xuân ơi! Hãy đợi chờ một chút
Để ta dọn dẹp lại căn phòng
Người xa có bao giờ biết
Tháng ngày khắc khoải chờ mong?
(Với mùa xuân)
Và đây nữa, một nỗi cô đơn kinh hãi:
Đừng để em lẻ bước giữa mùa thu
Trận mưa vội, con đường thành đẫm nước
Mùa thu ơi, chắc mùa thua không biết
Có một người đang khóc trong mưa!
(Mưa thu)
Trong nỗi cô đơn và chờ mong khắc khoải ấy, người thơ chợt nhận ra một "chân lý" hiển nhiên và cao cả rằng: "Không có gì dịu dàng hơn và mãnh liệt hơn? Trái tim đàn bà/ Khi bị hút về người đàn ông của nó/ Không theo quy luật tự nhiên nào/ Bất chấp nguyên tắc/... Trong cõi tạm đời người/ Trái tim em may mắn gặp người chủ các giấc mơ. (Gửi III)
Có những lúc, thơ Bạch Liễu nồng nhiệt và chân thành lạ lùng, chị viết trong một cảm xúc vọt tràn, không e dè, giấu diếm:
Em chọn con đường nhiều gió
Hét gọi tên anh!
Gió đưa tiếng em thật xa
Cho cả thế gian đều biết
Em yêu anh!
Em chọn con đường nhiều nắng
Để nắng thiêu đốt em
Như môi và mắt anh đầy lửa!
(Nhớ)
Phải có một tình yêu mãnh liệt, một khát khao cháy bỏng và cả tính cách mạnh mẽ, quyết liệt, mới dám viết và viết được những câu thơ chân thành, thiết tha như vậy. Đọc thơ Bạch Liễu, có lẽ người đàn ông nào cũng mong được trở thành người đàn ông "tốt phước" kia! Hoặc, trở thành người đàn ông này cũng tốt:
Thèm một người ngồi bên
Ngắm cà phê với em
Cùng nhấp dòng sông Cầu đang chảy
Thèm người ấy ngồi bên
Hát cho em nghe
Bài ca của riêng người đàn ông xứ núi!
(Trôi cùng đêm)
Xin nói nhỏ với nữ sỹ Bạch Liên rằng, kẻ viết những dòng này cũng biết hát đấy! Nếu có thể, hắn ta sẵn sàng ngồi ngắm cà phê, nhấp dòng sông Cầu quen thân và nghe "Bài hát này chỉ riêng mình tôi hát!".
9 – 2005 |